Άλλοτε μας πνίγει σαν ένας κόμπος, άλλοτε μας βυθίζει σε φανταστικά επικίνδυνα νερά. Μας φέρνει εφιάλτες, εκρήξεις, απομόνωση, συνεχή αρνητισμό και απαισιόδοξες σκέψεις. Οι αγχώδεις διαταραχές είναι οι συχνότερες ψυχολογικές παθήσεις που προσβάλλουν τους ανθρώπους. Με ποιους τρόπους χτίζεται το άγχος στη ζωή μας; Οι δύσκολες ή και κακοποιητικές συνθήκες στη ζωή μας μπορεί να κάνουν το άγχος ένα μόνιμο τρόπο λειτουργίας και αντίδρασης ακόμα και όταν έχουν εξαλειφτεί οι συνθήκες αυτές.
Ένα είδος κακοποίησης που συνδέεται στενά με τη δημιουργία άγχους είναι η λεκτική κακοποίηση και μπορεί να αφορά τόσο παιδιά, εφήβους ή ενήλικες. Οι σχέσεις μας δεν είναι τέλειες και τα ξεσπάσματα θυμού συμβαίνουν και παρεμβαίνουν στον ρυθμό των σχέσεων μέσα από τις φωνές, τις προσβολές και το να μην σέβεται κάποιος τις σκέψεις και τα συναισθήματα του άλλου. Όταν η συχνότητα αυτών επαναλαμβάνεται συχνά επηρεάζει την αυτοπεποίθηση των δεκτών προκαλώντας αόρατα τραύματα που δημιουργούνται σταδιακά και μπορούν ακόμα και να οδηγήσουν σε πιο μόνιμες παθολογικές καταστάσεις ψυχολογικών παθήσεων όπως ακριβώς συμβαίνει και με άλλες οργανικές παθήσεις που προσβάλλουν τους ανθρώπους όπως οι καρδιακές ασθένειες, ο σακχαρώδης διαβήτης, κ.ά.
Η λεκτική κακοποίηση προκαλεί σωματικές αλλαγές στον ίδιο τον εγκέφαλο και μάλιστα και στα δύο του ημισφαίρια. Η χημεία του εγκεφάλου μας αλλάζει σε επίπεδο νευρώνων οδηγώντας στη μείωση της επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια και στη λέπτυνση των δομών που αποτελούν τον προμετωπιαίο φλοιό και το μέσο κροταφικό λοβό. Αυτές οι εγκεφαλικές αλλαγές μπορούν να αλλάξουν δραματικά τη συμπεριφορά του ατόμου. Ο αντίκτυπος της λεκτικής κακοποίησης περιλαμβάνει συμπτώματα περιορισμένης διάρκειας: ο άνθρωπος βυθίζεται σε πληθώρα μουντών σκέψεων με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η μνήμη του, αρχίζει σταδιακά να μην εκτιμάει τον εαυτό του και να μην ενθουσιάζεται όσο πριν και δυσκολεύεται ή αμφιταλαντεύεται όταν καλείται να πάρει αποφάσεις. Τα συμπτώματα που μπορεί να επιμείνουν για μεγαλύτερο διάστημα είναι η παρουσία αγχωτικών σημείων όπως ο πανικός, σφίξιμο στο στήθος, το λαιμό ή το στομάχι, κατάθλιψη, χρόνιος ψυχοσωματικός πόνος, διατροφικές διαταραχές, αυτοκτονικός ιδεασμός, προβλήματα στο γαστρεντερολογικό σύστημα και ημικρανίες.
Αυτό που δυσκολεύει τους ανθρώπους να προστατευτούν από τη λεκτική κακοποίηση είναι ότι συνήθως συμβαίνει σταδιακά με αποτέλεσμα να συνηθίζουν στον τρόπο αυτό και να υιοθετούν μία παθητική και ενοχική στάση πιστεύοντας ότι αξίζουν να δέχονται τα κακοποιητικά αυτά λόγια.
Πετράκη Ελίνα
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια για παιδιά, ενήλικες και οικογένειες
Κίσαμος, elinapetra@yahoo.gr
